ALZHEIMER HASTALIĞI (AH) NEDİR ?
Alzheimer hastalığı (AH) beyin hücrelerinin ölümüyle ve işlev kaybıyla seyreden bir çeşit bunama (demans) hastalığıdır. Hastalık ilerleyicidir. Toplumda yaş ortalaması artıkça hastalık daha sık görülmektedir. Örneğin 65 yaşın altında bir insanda demans oranı %1 civarındayken 80 yaşını aşan kişide bu oran %20’nin üstüne çıkmaktadır. Ayrıca toplumda farkındalık arttıkça daha çok tanınmakta ve yaşlanmakta olan kişilerin başlıca korkusu haline gelmektir. Genellikle unutkanlıkla başlar.
DEMANSI OLAN YAKINIMI NASIL BİR SÜREÇ BEKLİYOR?
Başlangıçta kişi kendi kendini idare edebilirken, hastalığı ilerlemesi ile günlük yaşamını bağımsız olarak yürütmekte zorlanacaktır. Öncelikle dış mekan ile ilgili sorunlar başlar: alış veriş planlaması ve yapması zorlaşır ve zaman içerisinde imkansız olur; ödemeler ile ilgili sorun başlar; önce seyrek gittiği yerlerde kaybolma ve evinin yakınında bile yol kaybetme ile devam eder. Özellikle akşama doğru “güneş batma etkisi” ortaya çıkar ve kişide huzursuzluk başlar. Uzun süredir yaşamakta olduğu yerde bile olsa “evime gitmek istiyorum” düşüncesi tekrar tekrar ortaya çıkar. Denge bozuklukları ortaya çıkar; normal yaşlanmayla da artan bu sorun düşme korkusunu beraberinde getirir. Hareket isteği azalır ve düşme riski artar. Alzheimer hastalarında düşme ve buna bağlı travmalar ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Bu nedenle ev içerisinde güvenlik için önlemler almak gerekir. Düşme ve yaralanmalara karşı önlem almak üzere profesyonel ekibimizden randevu almak için tıklayınız.
Orta-ileri evrede ise kişi kendi evinde bile odaları karıştırmaya başlayacaktır. Özellikle tuvaletin yerinin unutulması ile kişi tuvaletini evin farklı yerlerine yapabilir; yine farkında olmadan altına kaçırabilir. Hastanın hijyeni ve konforu için idrar geçirmez, cildi tahriş etmeyen tek kullanımlık külotlar ve yatak bezleri kullanmak gerekir. Bu ürünleri temin etmek için tıklayınız. Bu evrede hastanın hareketleri azalır, konuşma içeriği giderek fakirleşir, etraf ve günlük yaşam ilgisi giderek azalır. Hareketi azalan ve sürekli oturan veya yatan kişide önemli sorunlardan biri yatak – bası yaralarıdır ve bu bası yaralarından korunmak önem taşımaktadır. Bası yaralarını önleyici ve tedavi edici ürün ve profesyonel uzman hemşire hizmetlerimiz için tıklayınız.
Sonuç olarak AH hastası ne yazık ki yaşamın her alanında tam bağımlı bir birey haline gelir. İleri evrede yemek yeme becerisini ve/veya isteğini kaybeder. Yemek yeme, hatta su içme dürtüsü kaybolur. İleri evrede hastaları kolay yutulan, kolay sindirilen hazır besinlerle beslemek gerekebilir. Daha ileri evrede ise yutma refleksi bozulan kişileri doğrudan mideye konan tüple ve özel mamalarla beslemek gerekebilir. Hastanız için uygun beslenme ürünleri ve profesyonel destek için tıklayınız.
Özetle aşağıdaki durumlarla karşılaşabilirsiniz; üzülmeyin mahcup olmayın, suçluluk hissetmeyin. Dünyada milyonlarca kişi bu sorunlarla baş etmeye çalışmaktadır. Yalnız değilsiniz.
-
Çevresindeki olaylara ve kişilere karşı ilgisiz ve duyarsız davranabilirler.
-
Öz bakımlarını umursamaz hale gelebilir, ilgilerini yitirebilirler. Banyo yapmak, kıyafet değiştirmek istemeyebilirler.
-
Uygunsuz ve yersiz yere üzülebilir, ağlayabilir veya kızgınlık belirtisi gösterebilirler.
-
Kendi eşyalarını veya herhangi bir eşyayı büyük bir ısrarla saklayabilirler veya başkalarının kendi eşyalarını sakladıklarını hatta “çaldıklarını” iddia edebilirler.
-
Olmayan olaylar veya cisimler gördüklerini söyleyebilirler (halüsinasyonlar söz konusu olabilir).
-
Sebepsiz ve vakitsiz olarak evden çıkıp gidebilirler.
-
Sıra dışı ve garip cinsel davranış ve tutumlar gösterebilirler.
-
Size veya başkalarına karşı saldırgan tutum veya şiddet uygulayabilirler.
-
Hastalık ve hastalık süreçleri hakkında bilgili olun: Bilginizi güncel tutun. Bilgili olmak sizi rahatlatır, işinizi kolaylaştırır, sevdiğinizi anlamayı kolaylaştırır.
-
Günlük programlarınız ve rutinleriniz olsun. Sevdiğiniz kişinin basit programlar dahilinde yaşaması kafa karışıklığını azaltır; sizin ve varsa yardımcınızın da işinizi kolaylaştırır. Yemek saatleri, dinlenme saatleri, temizlik saatleri, okuma saatleri her gün standart olsun.
-
Fizik egzersiz yaptırmayı ihmal etmeyin: Mümkünse dışarıda ama ev içinde bile olabilir. Egzersiz hem sağlığına iyi gelir hem de gece iyi bir uyku uyumasına yardım eder.
-
Sevdiğiniz kişiyle tartışmayın: Hataları, eksiklikleri, unutkanlıkları hatta saldırgan davranışları onun elinde değil. Kendisi bunun farkında bile değil. Tartışmayın, yargılamayın.
-
Anın tadını çıkarmaya çalışın: Her geçen gün daha da kötüye gidebilir; ancak o sizin sevdiğiniz kişidir. Hatıraları canlı tutmaya çalışın ama eskiyi artık aramayın. Hatırları ona da hatırlatın.
-
İyi beslenme önemlidir: Kilo almasını önleyin, sebze ağırlıklı doğal vitaminlerden zengin beslenmeyi ihmal etmeyin.
-
İlaç listesi oluşturun: Takip eden doktor / doktorları ile güncel liste oluşturun. İlaçlar birbiri ile etkileşebilir, ilaç değişikliği olduğunda doktorları bilgilendirin.
-
Kendinize zaman ayırın; kendi sağlığınızı koruyun: Unutmayın sizin sağlınızı yerindeyse sevdiklerinize yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca mutlaka kendinize ve başka sevdiklerinize karşı da sorumluluklarınız vardır.